Heb ik nu een paniekaanval of een angstaanval?
Verwarrend toch?
Ik zal je uitleggen wat de verschillen zijn tussen een paniekaanval en een angstaanval. Ook geef ik je 3 manieren om hier vanaf te komen.
Wat is een angstaanval?
In de Manual of Mental Disorders is er niet iets terug te vinden over “angstaanvallen.”
Angst is een gevoel van ongemak in combinatie met piekeren over de toekomst. Angstgevoelens variëren altijd in intensiteit: ze kunnen op de achtergrond spelen of zwaarder in intensiteit zijn. Ook is angst over het algemeen minder intens dan paniek.
Wanneer je een angstaanval hebt, voel je je dus plotseling heel angstig. Denk aan bijvoorbeeld hartkloppingen, hoofdpijn of enge “wat als” gedachten. Een angstaanval bouwt zich vaak langzaam op, terwijl een paniekaanval meer plotseling is. Ook kan een angstaanval langer duren dan een paniekaanval, die vaak binnen een half uur verdwenen is.
Sommige mensen hebben iedere dag te maken met angst, terwijl sommige mensen af en toe een lichte angstaanval hebben. Als we een ‘angstaanval’ zouden kunnen omschrijven, zou dit een opbouwende golf van angst zijn. Het échte verschil met een paniekaanval is dat een paniekaanval heel onverwachts komt.
De meest voorkomende symptomen van angst zijn:
- Overmatig zorgen maken
- Pijn op de borst
- Hartkloppingen
- Verhoogde hartslag
- Op scherp staan
- Derealisatie en depersonalisatie
Wat is een paniekaanval?
Een paniekaanval is het best te omschrijven als een plotselinge, maar intense golf van angst. Het komt vaak uit de lucht vallen (vaak zonder een duidelijke trigger) en kan gebeuren wanneer je je kalm of al angstig voelt.
Een paniekaanval is intenser en plotselinger dan een angstaanval. Vaak volgt er een eerste schock aan adrenaline uit het niets. Doordat deze schock zo intens is, kan dit verkeerd worden geïnterpreteerd. Hierdoor kun je gaan paniekeren over de paniek. Dat is een goede omschrijving van wat paniek eigenlijk is.
Wanneer je wordt overrompeld door een paniekaanval, kan het voelen alsof je de controle verliest of er iets ergs staat te gebeuren.
Maar maak je geen zorgen! Er zal jou niets ernstigs te wachten staan, want het doel van een paniekaanval is jou veilig houden, omdat je lichaam denkt dat je in gevaar bent. Je iets ergs laten overkomen is het laatste dat je brein wil.
Ook hebben paniekaanvallen vaak geen duidelijk trigger. Maar wanneer je steeds terugkerende paniekaanvallen hebt, kunnen ze wél een trigger hebben. Dit komt omdat je dan bang bent geworden voor situaties die paniek kunnen triggeren. En wanneer je angst voelt kun jij zomaar paniekeren over wat je voelt… wat paniek veroorzaakt.
Denk aan: specifieke situaties, autorijden of specifieke plekken.
De meest voorkomende symptomen van paniekaanvallen zijn:
- Hyperventilatie
- Kortademigheid
- Duizeligheid
- Zweten
- Tintelingen in je lichaam
- Hartklopppingen of een verhoogde hartslag
- Angst om de controle te verliezen of zelfs de angst om dood te gaan
- Overmatige zorgen en piekeren
Oorzaken van angst- en paniekaanvallen
Natuurlijk wil je weten hoe angst en paniek worden veroorzaakt. Begrijpen wat er met je gebeurd, is de eerste stap om het te overwinnen.
Laten we eerst eens kijken naar de oorzaken van angst.
Oorzaken van angst
Angst wordt bijna altijd veroorzaakt door opbouwende, langdurige stress of een traumatische ervaring. Wanneer je continu in te veel stress leeft, begint je breint te denken dat je in gevaar bent. Hierdoor word je steeds gevoeliger voor stressprikkels, waardoor de stressreactie heel gemakkelijk wordt geactiveerd.
Dit verklaart waarom je getriggerd kunt worden door de meest onschuldige gebeurtenissen.
Eigenlijk zegt je brein: “Ik zie dat je zo lang in gevaar bent, laten we de vecht- of vluchtreactie geactiveerd houden voor het geval dat het nodig is!”
Dit uit zich in veel van de hierboven beschreven symptomen.
Een andere oorzaak is emotionele vermoeidheid of lichamelijke vermoeidheid. Soms kunnen we de hartkloppingen van vermoeidheid verwarren met de hartkloppingen van angst, waardoor we bang worden voor wat we in ons lichaam voelen.
Oorzaken van een paniekaanval
Zonder trigger
Bijna altijd slaat een paniekaanval uit het niets toe. Als je te lang onder te veel stress leeft, wordt je lichaam erg gevoelig voor stressprikkels. Deze langdurige, opgebouwde stress kan ervoor zorgen dat het lichaam in de vecht- of vluchtmodus gaat voor de meest onschuldige triggers.
Wanneer er een stressprikkel binnenkomt, kun je zomaar in de vecht of vlucht reactie schieten. Soms gebeurt dit op het hoogtepunt van je angstgevoelens, maar soms kan dit ook gebeuren als je rustig bent.
En als je jouw angstsymptomen of gedachten verkeerd interpreteert, kun je in paniek schieten over angst. En dat is paniek.
Gelukkig kun je nooit de controle verliezen door een paniekaanval, want het is gewoon een adrenalinegolf die door je lichaam gaat.
Met een trigger
De amygdala (het kleine gedeelte in je brein dat verantwoordelijk is voor je vecht- of vluchtreactie) is verantwoordelijk voor het maken van de emotionele herinneringen in je leven.
Bijvoorbeeld: een jong meisje werd gebeten door een hond toen ze 4 jaar oud was. Haar amygdala koppelt de emotie “angst” aan “honden”. Nu 25 jaar later is ze nog steeds bang voor honden.
Haar amygdala maakte de connectie tussen honden en angst. Het maakt niet uit of ze het moment dat ze werd gebeten zich herinnert of niet herinnert, want haar amygdala vergeet die gebeurtenis niet. Dit verklaart waarom ze niet begrijpt waar haar angst voor honden vandaan komt.
En als ze haar angstige gevoel verkeerd interpreteert en ertegen vecht, kan ze in een paniekaanval belanden.
Zo behandel je angst- en paniekaanvallen
Natuurlijk wil je weten hoe je paniekaanvallen kunt overwinnen. Ze belemmeren vaak je leven, iets wat ik uit eigen ervaring goed begrijp.
Optie 1: Exposure-therapie
De beste manier om paniekaanvallen te overwinnen, is door gebruik te maken van exposure-therapie. Dit leg ik ook uit in dit artikel over exposure therapie.
Met exposure-therapie breng je jezelf in situaties waar je angstig van wordt. Je doet dit om je hersenen opnieuw te programmeren en je amygdala te laten zien dat de situatie veilig is. Door dit te doen leert de amygdala dat naar het winkelcentrum gaan of autorijden (of je eigen trigger) volkomen veilig is. Hierdoor zal je na verloop van tijd minder angst ervaren voor specifieke triggers.
Exposure-therapie is een geweldige manier om alle triggers die je angstig maken te overwinnen. Zorg ervoor dat je dit altijd onder professionele begeleiding doet.
In combinatie met exposure-therapie is het belangrijk om te leren hoe je je zenuwstelsel kunt ontlasten door meer slaap, gezonde voeding, beweging en leuke activiteiten. Dit helpt je lichaam om minder gevoelig te worden voor stress.
Optie 2: Reageer anders op je gevoelens
De tweede optie is door jouw reactie op je angstgevoelens onder de loep te nemen. Telkens wanneer je symptomen van paniek voelt (hartkloppingen, kortademigheid, enge gedachten etc) moet je jouw reactie bestuderen.
Vaak vechten we tegen onze angstige gevoelens en gedachten. Hierdoor neemt de intensiteit van onze angst toe, totdat we uiteindelijk in paniek raken. Maar wanneer jij op een juiste manier reageert op je angstgevoelens kun je de intensiteit laten afzwakken.
Acceptatie en toelaten is een groot onderdeel van deze methode.
Wil jij de volgende stap nemen om je angst te overwinnen? Neem dan nu deel aan de gratis mini-cursus.
Optie 3: Medicatie
De derde optie is om paniekaanvallen te “behandelen” met medicijnen. Eerlijk gezegd ben ik geen grote fan van medicijnen en heb ik er in het verleden alles aan gedaan om ze te vermijden. Maar als je leven ernstig wordt verstoord door paniekaanvallen, is dit misschien een optie die wél bij je past.
Medicijnen kunnen tijdelijk helpen om de intensiteit van jouw paniek te verminderen, om je hierna met ondersteuning de goede richting op te sturen. Maar medicijnen zijn niet de oplossing om van paniek af te komen. Paniek overwinnen gebeurt altijd wanneer je leert om anders te reageren op angst- en paniekgevoelens.
Stem dus goed met jouw arts af of je medicijnen neemt en voor hoe lang je dit doet.
Waarom?
Omdat jouw overwinning ligt in het anders reageren op angst en paniek. Tevens kunnen sommige medicijnen het succes van exposure-therapie verstoren, zoals benzodiazepinen, terwijl SSRI-antidepressiva je juist kunnen helpen bij exposure-therapie.
Conclusie
Ik hoop dat je na dit artikel beter begrijpt wat het verschil is tussen een paniekaanval en een angstaanval. Er bestaat niet zoiets als een angstaanval, omdat angst meer een spectrum is. Het wordt vaak veroorzaakt door langdurige stress en zorgen en kan in intensiteit variëren.
Maar aan de andere kant is een paniekaanval plotselinger en intenser. Angst kan dagen, weken en maanden aanhouden, terwijl een paniekaanval bijna altijd binnen 30 minuten voorbij is, omdat je lichaam hierna geen adrenaline meer heeft.
Wil jij de volgende stap nemen om je angst te overwinnen? Neem dan nu deel aan de gratis mini-cursus.
